وجود برخی خرده فرهنگ‌های قومی و قبیله‌ای و حاکمیت فرهنگ غربی بر مراکز فرهنگی و اجتماعی، سبب جلوگیری از حضور زنان در عرصه‌های اجتماعی می‌شد. شاید مقایسه آمار رشد زنان در زمان حاضربا 30 سال گذشته نیاز به ریزبینی و پژوهش‌هایی دقیق بیش از آنچه درمجال یک گزارش بگنجد، داشته باشد، اما با نگاه اجمالی به پیشرفت‌هایی که دراین دوره وجود داشته می‌توان به تصویری روشن از وضعیت زنان در ایران انقلابی امروز پی برد.
زنان پیش از انقلاب از نظر آموزشی دچار عقب ماندگی تاریخی بودند که مهم‌ترین دلیل آن عدم اعتماد خانواده‌ها به محیط بیرون ازخانه و فرستادن دختران برای تحصیل به مراکز آموزشی بود.
اما با پیروزی انقلاب و حاکمیت فرهنگ اسلامی بر مراکز عمومی و اجتماعی، زمینه حضور زن در فعالیت‌های اجتماعی فراهم شد و مردم با خیال راحت فرزندان خود را به مراکز آموزشی و فرهنگی و سیاسی فرستادند.
در زمان حاضر بیش از هفتاد در صد جمعیت مراکز آموزش عالی را دختران تشکیل می‌دهند و این نشانه اعتماد مردم به عرصه‌های اجتماعی و آموزشی است.
درحال حاضر بیش از 2 میلیون زن با تحصیلات دانشگاهی وجود دارد. سال 65 فقط 9 هزار زن به‌عنوان کادر هیات علمی دردانشگاه‌ها فعال بودند، اما در زمان حاضر بیش از 20 هزار زن به عنوان هیات علمی در دانشگاه‌های ایران مشغول به کار هستند.
تعداد زنان فارغ التحصیل در سال 66 حدود 8 هزار و 400 نفر بود، در حالی‌که درسال 86 با 9 برابر شدن این تعداد افزون بر 85هزار دختر از دانشگاه‌ها فارغ‌‌التحصیل شده‌اند.
به گفته سرپرست آموزش و پرورش، نسبت دانش‌آموزان دختر به کل دانش‌آموزان در سال 57، 4/38 درصد بوده که در سال‌جاری به 4/48 درصد رسیده است و 10 درصد رشد را نشان می‌دهد.
شاخص سلامت زنان درکشور
از نظر شاخص‌های سلامت زنان به ارقام افتخار آمیزی پس از انقلاب از جمله کاهش ۹۰ درصدی مرگ و میر زنان باردار رسیده‌ایم.
کامران باقری لنکرانی، وزیر بهداشت می‌گوید:« میزان مرگ و میر زنان به علت زایمان قبل از انقلاب، ۲۴۰ در هزار تولد زنده بود اما امروز این میزان به حدود ۲۰ مرگ به ازای هر هزار تولد زنده کاهش یافته است و در ۹ دانشگاه علوم پزشکی کشور اکنون این میزان به صفر رسیده است. »
وی می‌افزاید: « میزان زایمان توسط افراد دوره ندیده نیز که قبل از انقلاب بیش از
۵۰ درصد بود امروز به کمتر از ۳ درصد کاهش یافته است ؛یعنی بیش از ۹۷ درصد زایمان‌ها توسط افراد دوره دیده انجام می‌شود. همچنین کاهش مرگ و میر مادران و کودکان زیر ۵ سال و نوزادان، به افزایش امید به زندگی منجر شده است.»
باقری لنکرانی می‌گوید:« این جزء افتخارات ماست که مجلس پنجم ۵۰ درصد ظرفیت رشته‌های تخصصی پزشکی را به زنان اختصاص داد، بر این اساس اکنون در بسیاری از رشته‌های تخصصی و فوق تخصصی دانشمندان و افراد با تجربه زن داریم که مشغول خدمت رسانی به مردم هستند.
دریافت خدمت از جنس همگن از جمله حقوق بیماران است و به همین علت طرح انطباق جنسی کم و زیاد در بیمارستان‌های کشور در حال اجراست و توسعه اجرای این طرح نیز مد نظر وزارت بهداشت است. »
لنکرانی همچنین می‌گوید:« خدمات سلامت به زنان فقط در رشته‌هایی مانند اورولوژی تفاوت آشکار ندارد حتی خدمات کاردیولوژی و بیماری‌های قلبی نیز برای زنان و مردان متفاوت است و نیازمند آموزش‌های خاص است.
به گفته او« تفاوت مهم این پیشرفت‌ها در مقایسه با کشورهای دیگر این است که همه این حرکت‌های رو به رشد در ایران با تکیه و محوریت خانواده بوده است، در حالی که غرب درست در جهت عکس این هدف یعنی از بین بردن خانواده‌ها و گسترش بی‌بند و باری پیشرفت شاخص‌های سلامت را دنبال می‌کند. »
این حرکت شتابنده از این پس نیز با محوریت خانواده و آموزش مهارت‌های زندگی و توسعه فرهنگی دنبال می‌شود و تلاش می‌کنیم با آموزش به خانواده‌ها خطرات فردی و اجتماعی سلامت را گوشزد کنیم تا بتوانند از خودشان محافظت کنند.
در گذشته به سبب کمبود پزشکان مونث زنان از مراجعه به پزشک پرهیز می‌کردند، اما در زمان حاضر 90 درصد متخصصان جراحی بانوان را زنان تشکیل می‌دهند. این در حالی است که امروز حدود 4 هزار نفر اعضای هیأت علمی زن در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور حضور دارند.
زنان درعرصه رسانه ها
زنان دهه اخیر ، 78نشریه خبری، 26 نشریه تحلیلی،
16 نشریه اطلاع رسانی، 30 نشریه آموزشی و نیز 10 نشریه پژوهشی منتشر کرده‌اند.
هم‌اکنون 65 صاحب امتیاز، 97 مدیرمسئول و 50 سردبیر زن در حوزه مطبوعات فعالیت می‌کنند.
تعداد ناشران و کتاب‌هایی که بامسئولیت و موضوع زنان نیز طی سال‌های اخیر به چاپ رسیده قابل توجه بوده است.
نخستین سند پس از انقلاب اسلامی
پس از پیروزی انقلاب ، علاوه بر فرصت‌های بی‌نظیری که انقلاب به وجود آورد تا زنان به گونه‌ای خودجوش به حضور افزون‌تر در اجتماع روی آورند، دولت نیز با سیاست‌های حمایتی خاص و اقدامات در خور توجه تلاش‌های گوناگونی برای بهبود وضعیت زنان در جامعه و افزایش بهره‌مندی آنها از حقوق اجتماعی انجام داد.
بر این اساس اگر چه در دهه نخست پس از انقلاب، میزان اشتغال زنان به عللی همچون تأکید برنقش‌های غیراقتصادی زنان و وظایف اصلی آنها یعنی مادری و همسرداری و تمایل زنان به تحصیلات عالی‌تر و داشتن تخصص‌های بالاتر کاهش یافت، اما پس از گذشت اندک زمانی، اشتغال زنان همواره یکی از موضوعات مهم جامعه به‌ویژه زنان به شمار رفت و در این راستا حمایت‌های مختلفی از آن به عمل آمد که از آن جمله می‌توان به طرح «بررسی مشکلات و سختی‌های زنان شاغل» در سال ۷۰ اشاره کرد.
بر اساس تحقیقات به عمل آمده، به‌دنبال بهبود شرایط زنان شاغل در سال‌های پس از انقلاب، نخستین سند سیاست‌های اشتغال زنان در جمهوری اسلامی ایران در سال ۷۱ تهیه شد.
بدین ترتیب مجموع قوانین و سیاستگذاری‌های کلان موجب شد تا زنان ایرانی بتوانند در عین پایبندی به موازین شرعی و اخلاقی در عرصه‌های مختلف اقتصادی حضور یابند و حتی به مشاغلی که پیش از این تنها اختصاص به مردان داشت، اشتغال یابند؛ چنان‌که در سال ۷۲ برای نخستین بار ابلاغ سردفتری اسناد رسمی برای یک زن صادر شد؛ شغلی که هر چند هیچ منع قانونی برای حضور زنان در آن پیش‌بینی نشده بود اما اختصاص به مردان داشت.
در قانون اساسی نیزبرای زنان مزیت‌های ویژه‌ای وجود دارد که از جمله آنها مرخصی 6 ماهه برای زایمان و مرخصی‌های حین خدمت در طول 2 سال برای شیر دادن کودک است.
احیای یک توانمندی
راه اندازی سرویس ویژه حمل ونقل زنان را نیز با توجه به اینکه برای اولین باردرکشور صورت گرفته نقطه قابل توجهی جهت ایجادشرایط بهتر برای حضور زنان در جامعه شهری زنان است که می‌تواند علاوه بر آسایش در تردد بانوان فرصت‌های شغلی جدیدی برای آنها ایجاد کند.
سیدجعفرهاشمی تشکری درباره ایجاد سامانه‌های خصوصی تاکسی در تهران می‌گوید: «سامانه تاکسی‌های خصوصی ازجمله تاکسی بانوان غیراز ایجاد امنیت و آرامش سفر برای گروه مخاطب، نظارت بر عملکرد تاکسیرانی را نیز میسر می‌کند. »
هاشمی تشکری با اشاره به این که این سامانه به بی‌سیم مجهز است و سرویس دهی به شهروندان از طریق آن در حداقل زمان ممکن امکان پذیر خواهد بود، خاطرنشان می‌کند:« برآورده کردن تقاضای شهروندان در کوتاه‌ترین زمان از اهداف این طرح و مدیریت ترافیک است.
تاکسی بی‌سیم بانوان در مرحله آزمایشی کار خود را با ۱۰ خودرو آغاز کرده و تا پایان سال، ظرفیت آن به ۳۰۰ خودرو خواهد رسید.وبه گفته مسئولان در مرحله تکمیلی تاکسی بی‌سیم بانوان تا ۲ هزار خودرو افزایش خواهد داشت.»
